[මෙය Novelist Salman Rushdie attacked in New York මැයෙන් 2022 අගෝස්තු 14 පල වූ ලිපියේ පරිවර්තනයයි.]
සිකුරාදා ඉන්දියානු-බ්‍රිතාන්‍ය ලේඛක සල්මන් රූෂ්ඩි බටහිර නිව්යෝර්ක් ප්‍රාන්තයේ ශටෝක්වා හි සාහිත්‍යකරුවන්ගේ නිවාඩු නිකේතනයක දී සම්මුඛ සාකච්ඡාවකට සහභාගී වීමට සූදානම් වෙමින් සිටියදී, වේදිකාවට වේගයෙන් පැමිණි මිනිසෙක් ඔහුට උල් ආයුධයකින් පහර දුන්නේය.
රූෂ්ඩිට යලි යලිත් පිහියා ඇනුම් සිදු කරන ලදී. ඔහුට ජීවිතයට අනතුරක් විය හැකි තුවාල සිදු වී ඇත. ඔහුගේ ගෙල තුවාල වී ඇති අතර අක්මාවට හා බාහුවට ද හානි සිදු වී ඇත. රෝහලක ශ්වසන ආධාරක පද්ධතියකට සම්බන්ධ කොට සිටි ලේඛකයා මෑතක දී ඉන් ඉවත් කර ඇති බව හා ඔහු රෝහල් කාර්ය මන්ඩලය සමඟ කථා කරන බව වාර්තා වී ඇතත්, දින ගනනාවක් ඔහු එකී පද්ධතියට සම්බන්ධ කරනු ලැබ සිටියේය. ඔහුගේ එක් ඇසක් අහිමි වීමට ඉඩ ඇතත්, ඔහු ජීවත් වෙතැයි අපේක්ෂිත ය.
චිරප්‍රකට 75 වියැති ලේඛකයාට එල්ල වූ තුච්ඡ ප්‍රහාරයට හේතු වූයේ, ඉස්ලාම් ලබ්ධියේ ආදිකර්තෘ මොහම්මද් ශාස්තෘවරයා හා යක්ෂයා විසින් ඔහු පොලඹවනු ලැබීම පිලිබඳව ලියූ සැටනික් වර්සස් (1988) කෘතියේ කතුවරයා වීම නිසා බවට සැකයක් නැත. එකී නවකතාව දේව නිග්‍රහයක් ලෙස ඉස්ලාම් මූලධර්මවාදීහු සලකති. එය පලවීමෙන් ඉක්බිති, 1979 විප්ලවයෙන් පසු ඉරානයේ නායකයා වූ ෂියා පූජක අයටොල්ලා රූහල්ලා කොමෙයිනි ෆැට්වා නමින් හැඳින්වෙන ආගමික තීන්දුවක් නිකුත් කලේය. එමඟින් ඔහුගේ ජීවිතයට හානි කිරීමට මුස්ලිම් භක්තිකයන් දිරි ගැන්වේ.
ප්‍රහාරකයා ලෙස චෝදනා ලද තැනැත්තා නිව්ජර්සිහි වෙසෙන හාඩි මටාර් නම් ඇමරිකානු පුරවැසියෙකු ලෙස බලධාරීන් විසින් හඳුනාගනු ලැබ ඇත. පෙනී යන පරිදි මටාර්ගේ ප්‍රහාරය සැලසුම් කල එකක් වන අතර, ඔහු එම අවස්ථාව සඳහා සහභාගී වීමට කල් තබා ටිකට් පතක් මිල දී ගෙන, එම ස්ථානය කරා බසයෙන් පැමින ඇත.
24 හැවිරිදි මටාර් ලෙබනන සරනාගත යුවලකගේ පුත්‍රයා වන අතර, මාධ්‍ය වාර්තාවලට අනුව කොමෙයිනි ඇතුලු ඉස්ලාම් මූලධර්මවාදී නායකයන්ගේ රූපවලින් සරසා තිබූ ෆේස්බුක් පිටුවක් ඔහුට තිබී ඇත. මටාර් සෙනසුරාදා (අගෝස්තු 13) අධිකරනය ඉදිරියේ පෙනී සිටි අතර මනුෂ්‍ය ඝාතනයට තැත් කිරීම හා අනෙකුත් අපරාධ චෝදනා ඔහුට එල්ල විය. ඔහු තමා නිවැරදිකරුයැයි කියා සිටියේය.
කොමෙයිනිගේ ෆැට්වා නියෝගය නිකුත් කල අවස්ථාවේ එය ඉමහත් ජාත්‍යන්තර බලපෑමක් ඇති කලේය. සැටනික් වර්සස් පල කිරීමට එරෙහිව ඉරානය හා පකිස්තානය තුල ලක්ෂ ගනන් ජනයා පෙලපාලි පැවැත්වූහ. රූෂ්ඩිගේ ඉතාලි භාෂා පරිවර්තකයා බරපතල තුවාල ලත් 1991 වර්ෂයේ ම, ඔහුගේ ජපන් භාෂා පරිවර්තකයා මරා දමන ලදී. 1993 දී ඔහුගේ නෝර්වීජියානු ප්‍රකාශකයාට තෙවරක් වෙඩි තබන ලද අතර, රූෂ්ඩිගේ තුර්කි භාෂා පරිවර්තකයාගේ ජීවිතය විනාශ කිරීමට දැරූ ප්‍රයත්නයක් මධ්‍යම තුර්කියේ සිවාස්හි හෝටලයක දී අලෙවි මුස්ලිම්වරු 37 දෙනෙකුගේ මරනයෙන් කෙලවර විය. මෙම සංහාරය අලෙවිවරුන් විසින් තවමත් සමරනු ලැබෙයි.
විශාල ඇමරිකානු පොත් වෙලෙන්දෝ එක්සත් ජනපදය තුල නවකථාව බෙදාහැරීම ක්‍රියාකාරී ලෙස ම තහනම් කලෝය. අධිරාජ්‍යවාදී බලවත්තු මුස්ලිම් විරෝධී ජාත්‍යෝන්මාදයේ සහ ඉරානයට එරෙහි යුද සැලසුම්වල ගිනිදැල් තවදුරටත් මෙලවීම සඳහා එම සිදුවීම් භාවිතා කලෝය.
රූෂ්ඩිට වසර ගනනාවක් පුරා සැඟවී හිඳිමින් අඩ වශයෙන් රහසිගත ජීවිතයක් ගත කිරීමට බල කෙරින. වඩාත් මෑතකදී ඔහු නිව්යෝර්ක් නගරයේ සාහිත්‍යක රංග පථයේ දෘශ්‍යමාන කොටසක් හා හිංසා පීඩාවන්ට පාත්‍ර වන්නා වූ ලේඛකයන් වෙනුවෙන් කථා කරන්නෙකු බවට පත්ව ඇත. ශටෝක්වාහි පැවැති ප්‍රසිද්ධ අවස්ථාවේ දී රූෂ්ඩි ආරක්ෂා කිරීම සඳහා කිසිදු අමතර ආරක්ෂාවක් සපයා තිබුනේ නැත.
ගතවූ දශකයේ දී ටෙහෙරානයේ ඉස්ලාම්වාදී තන්ත්‍රය අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන් සමඟ සංසන්ධි කතිකාවක යෙදී සිටි තතු තුල ෆැට්වා නියෝගය තාවකාලිකව යටපත් වෙන්නට හැර තිබූ නමුත්, කිසිදාක එය අවලංගු කරනු නොලැබින.
කෙසේවෙතත් රූෂ්ඩිට හිංසා පැමිනවීම පසුපසින් පැවැති ආවශ්‍යක දේශපාලන ප්‍රයුක්තීන් දැන් යලි ජීවමාන වී ඇත. ඉරානයේ සහ මැද පෙරදිග ජනයා දිගින් දිගටම පසුවන්නේ ඇමරිකානු අධිරාජ්‍යවාදයෙන් මතු වන තර්ජනයට මුහුන දෙමිනි. ඉරාකයේ සමාජමය හා භෞතික යටිතල ව්‍යුහය විනාශ කල 2003 ඉරාක යුද්ධය, රට ඉස්ලාම්වාදී මිලීෂියාවන් අතට පත් කල 2011 ලිබියාවට බෝම්බ දැමීම, ඉස්ලාමීය මූලධර්මවාදී කැරලිකරුවන්ගේ පක්ෂය ගනිමින් අධිරාජ්‍යවාදීන් 2014 සිට සිරියානු සිවිල් යුද්ධයට මැදිහත් වීම ආදී වශයෙන් 1989 පටන්ම එකී ජනයා එක්සත් ජනපදය, බ්‍රිතාන්‍යය, ප්‍රංශය, ජර්මනිය හා අනෙකුත් බලවතුන්ගේ අප්‍රමාන කොල්ලයන්ගෙන් පීඩා වින්දෝය. ඇමරිකාවේ හා යුරෝපයේ වසන මුස්ලිම්වරු දිගින් දිගටම කුඩම්මාගේ සැලකිලිවලින් ද ප්‍රචන්ඩත්වයෙන් ද පීඩා විඳ ඇත්තාහ.
නිව්යෝර්ක් නගරයේ දී විරුද්ධ මතධාරී මාධ්‍යවේදී මසී අලිනෙජොඩ්ගේ ජීවිතයට ද, අධිරාජ්‍යවාදී යුද්ධය සඳහා පොලඹවන්නෙකු වන ජෝන් බොල්ටන්ගේ ජීවිතයට ද හානි කිරීමට ඉරානය විසින් දරන ලදැයි සිතනු ලබන ප්‍රයත්නවලට දෙනු ලැබූ මාධ්‍ය ආවරනය පෙන්නුම් කරන්නේ පවත්නා ආතතීන්ගේ අතිශය තීව්‍ර බව හා එක්සත් ජනපදය තවමත් ඉරානය දකින්නේ එම කලාපයේ පවතින අවහිරයක් ලෙස සහ රුසියාවට හා චීනයට එරෙහිව එහි ධාවනයට ඇති බාධකයක් ලෙස බවයි.
කෙසේවෙතත්, රූෂ්ඩිට එල්ල වූ බියගුලු ප්‍රහාරය කිසි ලෙසකින්වත්, මැද පෙරදිග හෝ ඉරානයෙහි, කම්කරු පන්තියේ වේවා, ග්‍රාමීය දුගීන්ගේ වේවා, උතුරු ඇමරිකාවේ හෝ යුරෝපයේ සිටින එම සරනාගතයන්ගේ වේවා, උත්සුකයන් පෙරට ගෙන එන්නේ නැත. ඉරාන තන්ත්‍රය දිගටම පවතින්නේ, කම්කරු පන්තියට සතුරු වූ ද, සෑම හැරවුම් ලක්ෂ්‍යයක දී ම, එකී කලාපයේ සෙසු රාජ්‍ය මෙන් ම, අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන් සමඟ සම්මුතියක් ඇති කර ගැනීමට යත්න දරන්නා වූ ද ප්‍රතිගාමී ධනපති රාජ්‍යයක් ලෙස ය. ලෝකයේ සෑම ප්‍රදේශයක දී ම, කම්කරු පන්තිය ආගමික - ජනවාර්ගික රේඛා ඔස්සේ බෙදීම සඳහා ධනපති සහ සුලු ධනපති නායකයෝ ඉස්ලාමීය මූලධර්මවාදය යොදා ගෙන ඇත්තාහ.
1989 දී සැටනික් වර්සස් කෘතියට එරෙහි බහුජන විරෝධතා මධ්‍යයේ හා කොමෙයිනි ෆැට්වා නියෝගය නිකුත් කිරීමෙන් පසු, එක්සත් ජනපදයේ සමාජවාදී සමානතා පක්ෂයේ පූර්වගාමියා වූ වර්කර්ස් ලීගය, ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ මුද්‍රිත පූර්වගාමීන් අතරින් එකක් වූ බුලටින් පුවත්පතේ ෆැට්වා නියෝගයට එරෙහිව රූෂ්ඩි ආරක්ෂා කිරීමේ ප්‍රකාශයක් නිකුත් කලේය. එහි කොටසක් මෙසේ දැක්වෙයි:
'බ්‍රිතාන්‍ය ලේඛක සල්මන් රූෂ්ඩිගේ ජීවිතයට ඉරානයේ කොමෙයිනි තන්ත්‍රය විසින් එල්ල කරනු ලැබ ඇති තර්ජනය වර්කර්ස් ලීගය බලගතු ලෙස හෙලා දකියි. අර්බුද-ග්‍රස්ත ධනපති ජාතිකවාදී තන්ත්‍රයක් විසින් ඝාතනය කිරීමට කැඳවනු ලැබ ඇති රූෂ්ඩි වෙත සහයෝගයේ හස්තය දිගු කරන ලෙස අපි ජාත්‍යන්තර කම්කරු ව්‍යාපාරය කැඳවා සිටිමු. ...
අධිරාජ්‍යවාදී ප්‍රකෝපකරනයන්ට එරෙහිව අප විසින් ඉරානය නොපසුබටව හා අඛන්ඩව ආරක්ෂා කරනු ලැබීම, විප්ලවවාදී නිර්ධන පන්තියේ මූලෝපායාත්මක උත්සුකයන් හා ඉරානය තුල ම පන්ති අරගලයේ වර්ධනයේ උත්සුකයන් මත පදනම් වූවකි. කොමෙයිනිගේ පිලිවෙත්වලට සහාය දීමක් එයින් නො හැඟවෙන අතර, එය එවැන්නකට ලඝු කල හැකි ද නොවේ. ඔහුගේ තන්ත්‍රයේ ආර්ථික පදනම් මුලුමනින්ම ධනේශ්වර වන අතර, දේවගැති පාලකයන් සාරාත්මක ව සේවය කරන්නේ ඉරාන ධනපති පන්තියේ උත්සුකයන්ට ය.'
එදා මෙන් ම අද ද අධිරාජ්‍යවාදී නායකයෝ ලේඛකයන්ට හිංසා පීඩා කිරීම සම්බන්ධයෙන් වැලපෙමින්, තමන් අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහස වෙනුවෙන් පෙනී සිටින බව පෙන්නුම් කිරීමට උත්සාහ කරති. ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී, සංක්‍රමන විරෝධී නීතිවලට අනුග්‍රහ දක්වන සහ ඉස්ලාමීය දේවගැති හසන් ඉකුසන්ට හිංසා පීඩා කරන ප්‍රංශ ආන්ඩුවේ ජනාධිපති එමෑනුවෙල් මැක්‍රෝන් සහ කොවිඩ්වලින් ඇති වූ මරන දහස් ගනනක සිය වැලමිට දක්වාම ගිලී සිටින බ්‍රිතාන්‍ය අගමැති බෝරිස් ජොන්සන් වැන්නෝ රූෂ්ඩිට සහයෝගය දක්වමින් ප්‍රකාශ නිකුත් කරමින් සිටින්නෝ ය. පුලුල් ලෙස ගර්හාවට පාත්‍රව සිටින ජොන්සන් ප්‍රකාශ කලේ, 'අප කිසිදා ආරක්ෂා කිරීම අත්හැර නොදැමූ අයිතියක් භාවිතා කරමින් සිටිය දී' රූෂ්ඩි ප්‍රහාරයකට භාජනය වීම ගැන තමන් 'සන්ත්‍රාසයට පත් වූ' බවයි.
'තැති ගැන්වීමට හෝ නිහඬ කරනු ලැබීමට ප්‍රතික්ෂේප කිරීම මඟින් ආවශ්‍යක විශ්වව්‍යාපී පරමාදර්ශයන් වන සත්‍යය, ධෛර්යය හා සුනම්‍යතාව සඳහා සිට ගන්නා' රූෂ්ඩි සමඟ තමන් ද සිටින බව සහතික කරමින් එජ ජනාධිපති ජෝ බයිඩන් ප්‍රකාශයක් සිදු කලේය.
කුහකකම පිලිබඳ මීට ද වඩා පිලිකුල දනවන සුලු නිරූපනයක් ගැන සිතා ගැනීමට පවා අපහසු ය. බෙල්මාර්ෂ් බන්ධනාගාරයේ දී වධ බන්ධනවලට ගොදුරු කරනු ලැබ එක්සත් ජනපදයට උදර්පනය කිරීමට අපේක්ෂා කරන විකිලීක්ස් ආරම්භක ජුලියන් අසාන්ජ්ට එරෙහිව බයිඩන්, ජොන්සන් සහ සමාගම තමාගේම ෆැට්වා නියෝගය නිකුත් කර ඇත. එහි දී, ඉරාකයට හා ඇෆ්ගනිස්ථානයට සිදු කල එජ ආක්‍රමනවල මිනීමරු ස්වභාවය පිලිබඳ සත්‍යය ලෝකයට හෙලි කිරීමෙහි ලා ඔහු දැක්වූ අසාමාන්‍ය ධෛර්යය සම්බන්ධයෙන් ඔහුට එරෙහිව නඩු විභාග පැවැත්වීමට ඇමරිකානු බලධාරීහු සැලසුම් කරති.