[මෙය, 'Sri Lankan government proposes phony Truth and Reconciliation Commission' මැයෙන්, 2025 මාර්තු 28 දා පල වූ ලිපියේ පරිවර්තනයකි.]
විදේශ අමාත්‍ය විජිත හේරත් මාර්තු 15 වන දින පාර්ලිමේන්තුවට පැවසුවේ තම ආන්ඩුව, 'සත්‍ය සහ සංහිඳියා කොමිසමක්' පිහිටුවන බව පසුගිය මාසයේ දී එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට දැනුම් දුන් බවයි. බෙදුම්වාදී දෙමල ඊලාම් විමුක්ති කොටි (එල්ටීටීඊ) සංවිධානයට එරෙහි කොලඹ ආන්ඩුවේ යුද්ධය 2009 මැයි මාසයේදී අවසන් වීමෙන් පසු පවතින ගැටළු විසඳීමට සහ “ජාතික සමගිය” ස්ථාපිත කිරීමට මෙය උපකාරී වනු ඇතැයි හේරත් කියා සිටියේය.
පෙබරවාරි 25 වන දින ජිනීවාහි පැවති එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ (යූඑන්එච්සීආර්) 58 වන සැසිවාරයට ඔහු අන්තර්ජාලය හරහා කල කතාව පිලිබඳව හේරත් පාර්ලිමේන්තුව දැනුවත් කරමින් ඒ බව ප්‍රකාශ කලේය. සැසිය 2022 දී සම්මත කරන ලද යෝජනාවක් සාකච්ඡා කල අතර පසුව එය එහි කාලය දීර්ඝ කරන ලදී. ශ්‍රී ලංකාවේ යුද අපරාධ පිලිබඳ සාක්ෂි රැස් කිරීම සඳහා කාර්යාලයක් පිහිටුවීමට යූඑන්එච්ආර්සී යෝජනාව මගින් එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් මහ කොමසාරිස්වරයාට බලය පවරන ලදී. ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම් සම්බන්ධයෙන් සුදුසු ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා ලෙසද එය සාමාජික රටවලින් ඉල්ලා සිටියේය.
මෙම යෝජනාවට එක්සත් ජනපදය අනුග්‍රහය දැක්වූ අතර, එක්සත් රාජධානිය, ප්‍රංශය, මොන්ටිනිග්‍රෝ, මලාවි සහ උතුරු මැසිඩෝනියාවේ සහාය ද ලැබුනි. එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ට්‍රම්ප් ඔහුගේ පලමු ධුර කාලය තුල ඉල්ලා අස්කර ගත් එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ සාමාජිකත්වය හිටපු ජනාධිපති ජෝ බයිඩන් නැවත ලබා ගත් අතර, නව ට්‍රම්ප් පරිපාලනය නැවතත් වොෂිංටනය එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයෙන් ඉවත් කර ගති.
ශ්‍රී ලංකාවේ ආන්ඩුව “ජාතික සමගිය” සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා 'සත්‍ය හා සංහිඳියා කොමිසමක් (ටීආර්ස'ඇතුළු “දේශීය යාන්ත්‍රන” ස්ථාපිත කරන බව සහතික කරන බව හේරත් යූඑන්එච්ආර්සී සැසිවාරයට පැවසීය. තම ජනතා විමුක්ති පෙරමුන/ජාතික ජන බලවේග (ජවිපෙ/ජාජබ) ආන්ඩුව, ශ්‍රී ලංකාවේ කලින් පැවති පරිපාලනයන් විසින් ස්ථාපිත කරන ලද අතුරුදහන් වූවන්ගේ කාර්යාලය (ඔ්එම්පී), වන්දි ගෙවීමේ කාර්යාලය සහ ජාතික සමගිය සහ සංහිඳියාව සඳහා වූ කාර්යාලය (ඕඑන්යූආර්) ශක්තිමත් කරන බව ද ඔහු ප්‍රකාශ කලේය.
යූඑන්එච්සීආර් ට සහ පාර්ලිමේන්තුවට හේරත් කල ප්‍රකාශය, වසර 26ක යුද්ධයේ ප්‍රධාන ගොදුරු වූ රටේ උතුරු හා නැගෙනහිර දෙමල ජනතාව ඇතුළු මහජනතාව රැවටීමට ජවිපෙ/ජාජබ පරිපාලනය විසින් කරන ලද තවත් උත්සාහයකි.
ජවිපෙ/ජාජබ විසින් යෝජනා කරන ලද නවතම උපාමාරුවේ සැබෑ අරමුන වන්නේ එල්ටීටීඊය සමඟ ඔවුන්ගේ ලේ වැකි ගැටුමේදී ශ්‍රී ලංකා හමුදාව විසින් සිදු කරන ලද යුද අපරාධ වසන් කිරීමයි. එක්සත් ජාතීන්ගේ ඇස්තමේන්තු වලට අනුව, යුද්ධයේ අවසාන මාසවලදී ශ්‍රී ලංකා හමුදාව විසින් අවම වශයෙන් දෙමල සිවිල් වැසියන් 40,000ක් මරා දමන ලදී. අවසාන දිනවල හමුදාවට යටත් වූ දහස් ගනනක් “අතුරුදහන්” කරන ලද අතර යටත් වූ එල්ටීටීඊ නායකයින් කිහිප දෙනෙකු ඝාතනය කරන ලදී.
සිවිල් වැසියන් 300,000ක් පමන මාස ගනනාවක් පුරා වවුනියාවේ හමුදා පාලිත කඳවුරුවල රඳවා සිටියහ.
යුද්ධයෙන් පසු රට නැවත ගොඩනැගීමට යාන්ත්‍රනයක් සහ ටීආර්සී ස්ථාපිත කරන ලෙස ජවිපෙ එවකට ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂගෙන් ඉල්ලා සිටි බව හේරත් පාර්ලිමේන්තුවට පැවසීය. “අපි මේ යෝජනා ක්‍රියාත්මක කලා නම්, මේ 51/4 යෝජනාව [2022 දී] සම්මත වෙන්නේ නැහැ,” යයි ඔහු පැවසීය.
මෙම ප්‍රකාශ අසත්‍ය ය. මෙය, 1983 වර්ගවාදී යුද්ධය ආරම්භයේ සිට, විශේෂයෙන් 2005 සිට එවකට ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ සමඟ සෘජුව පෙලගැසීමෙන්, සහ 2009 සංහාරය දක්වා, වර්ගවාදී යුද්ධයට ජවිපෙ දැක්වූ පූර්න සහයෝගය වසන් කිරීමට හිතාමතා ගත් උත්සාහයකි.
දෙමල ජනතාවට එරෙහිව මුදා හරින ලද විනාශයට දේශපාලනිකව වගකිව යුතු ජවිපෙ, රාජපක්ෂ වෙත “රට නැවත ගොඩනැගීමේ” යෝජනා කිහිපයක් ඉදිරිපත් කල නමුත් එසේ කලේ යුද්ධයෙන් පසුව පමනි. අනෙකුත් ශ්‍රී ලාංකික ධනපති පක්ෂ මෙන්, මෙය සිදු කලේ වර්ගවාදයට එරෙහි කිසිදු විරෝධයකින් නොව, ලේ වැකි ගැටුමෙන් “සාම ප්‍රතිලාභ” ලබා ගැනීම සඳහා ය.
එක්සත් ජනපදය සහ අනෙකුත් රටවල් ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් යෝජනා ඉදිරිපත් නොකරනු ඇති බවට හේරත්ගේ ප්‍රකාශය ප්‍රධාන බලවතුන්ගේ අභිප්‍රාය වසන් කිරීමේ උත්සාහයකි.
2011 සිට ශ්‍රී ලංකාවට එරෙහිව අධිරාජ්‍යවාදී රටවල් විසින් ආරම්භ කරන ලද යෝජනාවලට මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීම සමඟ කිසිදු සම්බන්ධයක් නොතිබුනි. එක්සත් ජනපදය සහ අනෙකුත් ප්‍රධාන බලවතුන් ආරම්භයේ සිටම දෙමල සුළුතරයට එරෙහි කොලඹ ආන්ඩුවේ වර්ගවාදී යුද්ධයට සහාය දුන් නමුත්, මූල්‍ය ආධාර සහ මිලිටරි උපකරන සඳහා ශ්‍රී ලංකාව චීනය සමඟ වර්ධනය කර ගනිමින් පැවති සබඳතා ගැන වොෂින්ටනය විශේෂයෙන් සැලකිලිමත් විය.
චීනයට එරෙහි දේශපාලන හා මිලිටරි මැදිහත්වීමේ කොටසක් ලෙස, එක්සත් ජනපදය, රාජපක්ෂ තන්ත්‍රයට බීජිං වෙතින් ඈත් වීමට බලපෑම් කිරීමට පටන් ගත්තේය. මෙය අසාර්ථක වූ විට, වොෂින්ටනය 2015 දී රාජපක්ෂ බලයෙන් පහ කිරීම සඳහා පාලන තන්ත්‍ර මාරු මෙහෙයුමක් දියත් කල අතර, ඔහු වෙනුවට මෛත්‍රීපාල සිරිසේන පත් කරන ලදි. ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක සහ හේරත් ඇතුළු ජවිපෙ නායකයින්, මෙම පාලන තන්ත්‍ර මාරු මෙහෙයුමට සම්පූර්නයෙන්ම සහාය දුන්හ.
අධිකරනය ස්වාධීන බවත්, නව ජවිපෙ/ජාජබ තන්ත්‍රය යටතේ නීතියේ ආධිපත්‍යය තහවුරු කරන බවත් හේරත් පාර්ලිමේන්තුවට පැවසීය. අපි ජාතික සංහිඳියාව පොරොන්දු වී ඇති බව හේරත් ප්‍රකාශ කලේය. ජනාධිපති දිසානායක “ජාතිවාදය හිස එසවීමට ඉඩ නොදෙන බව අවධාරනය කර ඇති” බවත්, ඕඑම්පී සහ ඕඑන්යූආර් ශක්තිමත් කරන බවත්, දෙමල ධනේශ්වර ජාතිකවාදී පක්ෂවලට ආන්ඩුව කෙරෙහි විශ්වාසය තබා එයට සහාය දෙන ලෙසත් ඔහු ඉල්ලා සිටියේය.
2015 අප්‍රේල් මාසයේදී ඕඑන්යූආර් සහ 2017 සැප්තැම්බර් මාසයේදී ඕඑම්පී පිහිටුවන ලදී. ඕඑන්යූආර්, “අන්තවාදය එපා, ප්‍රචන්ඩත්වය එපා” යැයි ප්‍රකාශ කරන ප්‍රවෘත්ති පත්‍රයක් දියත් කලේය. ඇත්ත වශයෙන්ම, මෙම සටන් පාඨය දෙමල ජනයා “අන්තවාදයට සහ ප්‍රචන්ඩත්වයට” වගකිව යුතු වන්නාක් මෙන්, ඔවුනට එරෙහිව යොමු විය.
ඹ්එම්පී ය, තම ආදරනීයයන් අතුරුදහන් වූ පවුල් පිලිබඳ සංඛ්‍යාලේඛන කිහිපයක් රැස් කර යම් වන්දි මුදලක් යෝජනා කලද, මෙම ආයතනවල සැබෑ අරමුන වූයේ ශ්‍රී ලංකා හමුදාවන්හි යුද අපරාධකරුවන් නිදහස් කිරීමයි.
ටීආර්සීය නිර්මානය කර ඇත්තේද මෙම අරමුන සඳහා ය. මෙම යාන්ත්‍රනය, යුද අපරාධ සහ අනෙකුත් අපයෝජන සඳහා වගකිව යුතු අය සොයා ගැනීමට උපකාරී වනු ඇතැයි කියනු ලැබේ. නමුත් එය ඉදිරියට පමුනුවන අය සීමිත පාපොච්චාරන ලබා දෙනු ඇති අතර පසුව සංහිඳියාවේ කොටසක් ලෙස ඔවුනට සමාව දෙනු ඇත.
බුද්ධශාසන, ආගමික හා සංස්කෘතික කටයුතු අමාත්‍ය හිනිදුම සුනිල් සෙනෙවි පසුගිය සතියේ පාර්ලිමේන්තුවට පැවසුවේ ශ්‍රී ලංකාවට “එකිනෙකාට සමාව දී කැපවීමෙන් ඉදිරියට යාමට” ටීආර්සී යක් අවශ්‍ය බවයි.
පෙර පැවති සියලුම පාලන තන්ත්‍රයන් මෙන්, ජවිපෙ/ජාජබ ආන්ඩුව ද ඕනෑම යුද අපරාධ පරීක්ෂනයකට විරුද්ධ වන අතර, හමුදාව විසින් කිසිදු අපරාධයක් සිදු කර නොමැති බව නැවත නැවතත් අවධාරනය කරමින් හමුදාව අවසානය දක්වා ආරක්ෂා කරයි. ශ්‍රී ලංකාවේ අනෙකුත් ආන්ඩු මෙන්, ධනේශ්වර පාලනය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා එය හමුදාව මත රඳා පවතී. ඇත්ත වශයෙන්ම, ජවිපෙ/ජාජබ, එහි ප්‍රධාන මැතිවරන වේදිකාවක් ලෙස “ත්‍රිවිධ හමුදා සාමූහිකය” පිහිටුවා ගත්හ. එහි සාමාජිකයින් අතර වාර්ගික යුද්ධයට නායකත්වය දුන් මේජර් ජෙනරාල්වරුන් සහ අනෙකුත් ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරීන් ඇතුලත් වේ.
යුද අපරාධ පරීක්ෂනයකට ජවිපෙ හි විරුද්ධත්වය, එහි සිංහල ස්වෝත්තමවාදී දේශපාලන පදනම් සමඟ සෘජුවම සම්බන්ධ වේ. පසුගිය වසරේ ජනාධිපතිවරනයට දින තුනකට පෙර, 2024 සැප්තැම්බර් 18 වන දින, සමස්ත ලංකා බෞද්ධ සම්මේලනය සියලුම දේශපාලන අපේක්ෂකයින් හෝ ඔවුන්ගේ නියෝජිතයින්, රැස්වීමකට කැඳවා බුද්ධාගම, සිංහල භාෂාව සහ ඒකීය රාජ්‍යය කෙරෙහි ඔවුන්ගේ ආකල්පය පිලිබඳව ප්‍රශ්න කලේය.
දිසානායක වෙනුවෙන් එම රැස්වීමට සහභාගී වූ හේරත් මෙසේ ප්‍රකාශ කලේය: “අපේ ආන්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 9 වන වගන්තිය කිසිදු ආකාරයකින් වෙනස් නොකරනු ඇත… 9 වන වගන්තියේ සඳහන් වන්නේ ‘ශ්‍රී ලංකා ජනරජය බුද්ධාගමට ප්‍රමුඛ ස්ථානය ලබා දෙනු ඇත’ යනුවෙනි. අපි එය අනාගතයේදීත් ක්‍රියාත්මක කරන්නෙමු…
“අපි රටේ ඒකීය රාජ්‍යය, භෞමික අඛන්ඩතාව සහ ජාතික ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් අතිමහත් කැපකිරීම් කල දේශපාලන ව්‍යාපාරයකි. එබැවින්, ඊයේ, අද සහ හෙට අපගේ ස්ථාවරය එලෙසම පවතී.”
යුද්ධය සිදු කල විනාශයෙන් තවමත් පීඩා විඳින දෙමල ජනතාවට සහ තම ආදරනීයයන් අහිමි වූ පවුල්වලට, කොලඹ ආන්ඩුව හෝ අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන් හරහා යුක්තිය ඉටු කර ගත හැකි වනු නැත. දෙමල ජාතිකවාදී පක්ෂයන්හි උත්සුකය වන්නේ කම්කරුවන්ගේ සහ දුප්පතුන්ගේ දුක්ඛිත තත්වය ගැන නොව, උතුරට සහ නැගෙනහිරට දේශපාලන බලය බෙදා හැරීම හරහා තමන්ගේම වරප්‍රසාද වඩාත් හොඳින් ආරක්ෂා කර ගන්නේ කෙසේද යන්න ගැන ය.
දෙමල ජනතාවගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතීන් තහවුරු කිරීම, උතුරු නැගෙනහිරින් හමුදාව ඉවත් කර ගැනීම සහ යුද අපරාධ සම්බන්ධයෙන් යුක්තිය ඉටු කිරීම කල හැකි වන්නේ ධනේශ්වර ලාභ ක්‍රමයට එරෙහි පුළුල් අරගලයක කොටසක් ලෙස පමනි. මේ සඳහා දකුනු ආසියාවේ සහ ජාත්‍යන්තරව සමාජවාදී සමූහාන්ඩු සංගමයක කොටසක් ලෙස ශ්‍රී ලංකා-ඊලම් සමාජවාදී සමූහාන්ඩුවක් සඳහා වන සටනේදී දෙමල, සිංහල සහ මුස්ලිම් කම්කරුවන්ගේ ඒකාබද්ධ අරගලයක් වර්ධනය කර ගැනීම අවශ්‍ය වේ. සමාජවාදී සමානතා පක්ෂය සටන් කරන්නේ එම වැඩපිලිවෙලටයි.